Planszówki bez granic - jak grają w Niemczech, Japonii i USA?

Gry planszowe przeżywają prawdziwy renesans. Planszówki, dawniej kojarzone z dziecięcą rozrywką czy klasykami pokroju Chińczyka, dziś są pełnoprawnym hobby. Stanowią idealną propozycję dla rodzin, studentów, geeków i seniorów. Wciągają, uczą, bawią i łączą - niezależnie od wieku czy miejsca zamieszkania.

Ale, czy zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda świat planszówek poza Polską? Jak to wygląda w Japonii, co najbardziej cenią Niemcy, uznawani za pionierów nowoczesnych planszówek?

Dziś zabieramy Was w podróż przez trzy planszówkowe kultury – każda inna, każda fascynująca. Przekonajcie się, jak wygląda granie po niemiecku, japońsku i amerykańsku – może znajdziecie coś nowego do swojej kolekcji!

Niemcy – stolica nowoczesnych planszówek

Kraina eurogier

Niemcy to prawdziwe serce nowoczesnych gier planszowych. Właśnie stąd pochodzi wiele tytułów, które zrewolucjonizowały podejście do planszówek. Mowa o tzw. eurograch – grach, w których liczy się strategia, planowanie i balans, a nie ślepy los czy szczęście.Charakterystyczne cechy niemieckich gier:

• Koncentracja na mechanice, nie na narracji.
• Niska losowość – rzuty kośćmi rzadko decydują o wyniku, o wygranej decyduje przemyślana strategia i podejmowanie trafnych decyzji. 
• Niewielka interakcja i rywalizacja – rzadko kiedy „atakujemy” przeciwników
• Krótszy czas gry i przejrzyste zasady

Niemieccy twórcy i klasyki

To właśnie Klaus Teuber stworzył jedną z najbardziej znanych gier na świecie – Osadników z Catanu. Ale Niemcy to także:

• Wolfgang Kramer – twórca klasycznych gier area control, jak El Grande

• Reiner Knizia – autor imponującej liczby ponad 600 tytułów, w tym Ra czy Tigris & Euphrates

Kultura grania w Niemczech

Planszówki w Niemczech to nie tylko hobby – to część kultury. Wiele niemieckich rodzin regularnie organizuje rozgrywki, na przykład w weekendy. W szkołach planszówki wykorzystywane są nie tylko jako forma nauki, ale także jako narzędzie rozwijania umiejętności społecznych, logicznego myślenia i pracy zespołowej. To podejście sprawia, że młode pokolenia od najmłodszych lat mają kontakt z tą formą rozrywki – i uczą się, że gra to coś więcej niż rywalizacja.

Kultowym wydarzeniem na planszówkowej mapie świata jest odbywające się co roku w Essen SPIEL – to największe targi gier planszowych na świecie. Trwające cztery dni święto gier przyciąga dziesiątki tysięcy fanów z całego globu, a dla wydawców i projektantów to kluczowa okazja do premier i pokazów. W Niemczech gra się serio – ale zawsze z radością.

Japonia – minimalizm, estetyka i niezwykłe pomysły

Japońska kultura gier planszowych ma długą i bogatą historię – klasyki takie jak Go czy Shogi znane są od setek lat i cieszą się ogromnym szacunkiem. Jednak współczesne japońskie planszówki to zupełnie inna odsłona – zachwycają oryginalnością, pomysłowością i świeżym spojrzeniem na to, czym może być gra.

Typowe cechy japońskich gier planszowych 

• Małe, kompaktowe pudełka – łatwe do zabrania w podróż.
• Nietypowe tematy – np. gra o robieniu sushi, układaniu lunchboxów, a nawet... zarządzaniu toaletą.
• Minimalistyczna, ale piękna grafika. 
• Krótkie zasady, ale ciekawa mechanika i niełatwe decyzje. 

Ciekawe tytuły i twórcy

Jeden z najbardziej znanych japońskich tytułów to Love Letter – niewielka gra, w której wykorzystanych jest kilkanaście kart, błyskawicznie zdobyła serca graczy na całym świecie. Inny hit to Deep Sea Adventure, w której nurkowie rywalizują o skarby na wspólnym zapasie tlenu.

Co ciekawe, w Japonii działa wielu niezależnych twórców gier, często publikujących swoje tytuły w małych nakładach. Takie produkcje można spotkać m.in. na konwencie Game Market Tokyo – jednym z największych wydarzeń planszówkowych w Azji.

Jak grają Japończycy?

W Japonii planszówki dostępne są w specjalnych kawiarniach. Można je wypożyczyć i pograć ze znajomymi. Rośnie również popularność eurogier i gier logicznych – gracze cenią sobie elegancką mechanikę i... piękne wykonanie. Planszówki stają się tam również modnym prezentem i sposobem na kreatywne spędzanie czasu w małych mieszkaniach.

USA – królestwo wielkich tytułów i amerykańskiej narracji

Gry z USA często kontrastują z niemieckimi – stawiają na klimat, historię i emocje. Tu nie chodzi tylko o wygraną, ale o doświadczenie przygody, zanurzenie się w wyjątkowym świecie. 

Cechy amerykańskich gier, czyli ameritrash:

• Duża losowość – rzuty kośćmi i karty losu w centrum uwagi.
• Silna narracja – gra często opowiada historię.
• Dużo interakcji między graczami – sojusze, zdrady, negocjacje.
• Wiele elementów i dość duże pudełka. 

Klasyki z USA

W Stanach powstały nie tylko stare klasyki, jak Monopoly czy Clue, ale także nowoczesne giganty:

• Twilight Imperium – kosmiczna strategia trwająca nawet 8 godzin

• Arkham Horror – kooperacyjna gra grozy oparta na prozie Lovecrafta

• Gloomhaven – przygodowa kampania z elementami RPG i taktyki

Kultura planszówkowa w USA

W USA popularność planszówek nakręcają platformy crowdfundingowe, takie jak Kickstarter, gdzie regularnie powstają ogromne, bogato ilustrowane gry z masą dodatków. Gry często łączą się z tematami z filmów, seriali i komiksów, a społeczność geeków i fanów RPG znacząco wpływa na trendy na rynku.

Polska – między eurogrami a fabularnymi przygodami

A jak wygląda scena planszówkowa w Polsce? Czy bliżej nam do niemieckiego podejścia opartego na strategii, czy może bardziej fascynują nas amerykańskie narracje? Rzeczywistość jest coraz bardziej zróżnicowana – i to dobrze.

Polscy gracze przez lata chętnie sięgali po klasyczne eurogry, jednak dziś, dużą popularnością cieszą się także gry ameritrash. Gry planszowe i karciane coraz częściej pojawiają się na podczas rodzinnych wieczorów, na imprezach, a nawet na wycieczkach. 

Zakończenie: różni, ale podobni

Każdy z wymienionych w naszym artykule krajów ma własne podejście do planszówek – Niemcy stawiają na elegancję i strategię, Japonia na pomysłowość i estetykę, USA na klimat i fabułę. Ale, bez względu na granice mamy jeden wspólny element - to miłość do wspólnej zabawy z planszówkami w roli głównej.